Terug naar de kaart van Europa

Rivieroverstromingen

(Nog) geen hogere kans door klimaatverandering

In het verleden heeft extreme zware regenval bij herhaling tot overstromingsrampen met veel schade geleid. Zo vielen in Duitsland bij overstromingen van de Elbe in 2002 20 slachtoffers en bedroeg de schade ruim 9 miljard euro. Deze overstromingen kunnen  niet aan de gevolgen van klimaatverandering worden geweten. Een toename van dergelijke overstromingen door klimaatverandering wordt echter wel verwacht.

In Noordwest-Europa zal de jaarlijkse hoeveelheid neerslag naar verwachting toenemen, als gevolg van meer neerslag in de winter. Samen met het eerder smelten van de sneeuw in de bergen zal dit tot hogere rivierafvoeren leiden die eerder in het (voor)jaar zullen optreden. In de zomer valt er juist minder regen. In combinatie met een toename van de verdamping (evapotranspiratie) zullen de rivieren in de zomer minder water afvoeren.

Volgens de statistieken van verzekeringsmaatschappijen is de omvang van de overstromingsschade in de afgelopen tientallen jaren sterk toegenomen. Het overstromingsrisico is toegenomen doordat meer in de overstromingsgevoelige gebieden is gebouwd, de ruimte voor een veilige afvoer van het water kleiner is geworden, en maatregelen zijn genomen waardoor het water sneller wordt afgevoerd (met hogere vloedstanden als gevolg). Daarom worden maatregelen genomen om de capaciteit voor het bergen en afvoeren van water te vergroten, en het bouwen in het winterbed te beperken. Hierdoor zal het overstromingsrisico in het huidige klimaat worden gereduceerd en wordt alvast een stap gezet in de aanpassing aan de gevolgen van de klimaatverandering.

Toerisme

De omstandigheden voor skiën worden snel slechter

Niet in alle Alpenlanden wordt de wintersport in dezelfde mate door de klimaatverandering getroffen. Voor Duitsland is het effect het grootst: slechts 1 °C opwarming leidt al tot een afname van het aantal, van nature, sneeuwzekere skigebieden met 60%. Vrijwel geen van de Duitse skigebieden zal van nature sneeuwzeker zijn als de temperatuurstijging 4 °C bedraagt. Van de vijf Alpenlanden heeft de wintersport in Zwitserland het minst last van de opwarming; bij 1 °C opwarming neemt het aantal sneeuwzekere skigebieden met slechts 10% af, en bij 4 °C opwarming met 50%.

De jaarlijkse omzet van wintersportactiviteiten in de Alpen bedraagt 50 miljard euro en levert 10-12% van het totaal aantal banen op. Er zijn meer dan 600 skigebieden en 10.000 skivoorzieningen. 85% van alle skigebieden in Europa ligt in Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk en Italië.

Het aantal dagen met een minimale sneeuwdikte is de meest bepalende factor voor de wintersport in de Alpen. In de afgelopen 20 jaar waren er opvallend veel winters met weinig sneeuw. Onder de huidige klimaatomstandigheden zijn 609 van de 666 (91%) skigebieden in de Alpen van nature sneeuwzeker. Dit aantal zakt naar 500 bij een opwarming met 1 °C, en zelfs tot 404 en 202 bij respectievelijk 2 °C en 4 °C opwarming van het klimaat.

Gezondheid

Meer doden door hete zomers

De hete zomer van 2003 begon in juni 2003 en hield aan tot halverwege augustus, met temperaturen die 20 tot 30% hoger waren dan normaal voor de tijd van het jaar. De hittegolf manifesteerde zich over een groot deel van het continent, van het noorden van Spanje tot Tsjechië, en van Duitsland tot Italië. Met een sterftecijfer van ruim 30.000 was de hittegolf van 2003 een van de meest dodelijke natuurrampen in Europa in de afgelopen 100 jaar, en de ergste in de afgelopen 50 jaar. Vooral ouderen waren het slachtoffer. Naar verwachting zullen de weersomstandigheden van de zomer van 2003 aan het eind van deze eeuw de omstandigheden van een gemiddelde zomer zijn.